Vlaamse Klimaat en Energietop 1 december 2016

De Vlaamse regering ondertekent haar “Vlaams Klimaat en Energiepact”

Een 500tal mensen waren toegelaten op deze “Vlaamse Klimaat en energie top” in de Ghelamco Arena in Gent, donderdag 1 december in Gent.  Een feestje om het eindresultaat te bekronen van de “Ronde Tafels” die elk ministerie van de Vlaamse regering had georganiseerd om hun engagement vast te leggen. Deze engagementen worden dan het beleidsplan van de Vlaamse regering als antwoord op de Klimaat Overeenkomst van Parijs. Geen teksten op papier. We worden verwezen naar de websites www.Vlaamseklimaatop.be en www.stroomversnelling.vlaanderen.be  . Ook wordt verwezen naar het nieuwe “Ruimteplan Vlaanderen”

Het eerste dat mij opvalt is dat minister-president Geert Bourgeois heel goed de klimaatproblematiek en haar dringendheid kent. Dat hij ook weet dat de huidige inspanningen te weinig en te traag zijn. In het verleden pruttelde de Vlaamse overheid altijd tegen de inspanningen die Europa ons oplegde. Nu belooft zij volop haar deel te verwezenlijken. In zijn eindspeech zegt hij “Het is NU dat we de inspanningen moeten doen”. Waarom? “Voor onze kinderen en kleinkinderen” Maar ook “om de competiviteit van onze bedrijven door innovatie” hoog te houden. De eerste motivatie onderschrijven wij ook. Het tweede niet. Heel het “competitief” denken ligt mee aan de basis van het klimaatprobleem. De economie zou gepland moeten worden om naar best vermogen de noden van de bevolking te lenigen. Tegelijk dient de planning rekening te houden met de draagkracht van de natuur.

 Een frisse kritische noot van het Europees Milieu Agentschap

Tijdens de klimaatbesprekingen in Marrakesh kwamen al vele wetenschappelijke vingerwijzingen dat de huidige inspanningen die de Europese Unie wil doen, veel te weinig zijn om de doelstelling te halen van de opwarming van de planeet onder de 2°C te houden, laat staan onder de 1,5°C. Het is onrustwekkend als je ziet hoe erg de huidige 1°C opwarming al is. Dat betekent dat ook de Vlaamse doelstellingen, die de Europese volgen veel meer zouden moeten zijn.

De Vlaamse professor Hans Bruyninckx, voormalig voorzitter van de Bond Beter leefmilieu, is gastspreker op deze top. Hij leidt al enkele jaren het Europees Milieu Agentschap. Hij herinnert dat Europa koolstofarm wil worden in drie grote stappen:  het beleidsplan 2020 dat nu loopt, de agenda voor 2020-2030 waar nu aan gewerkt wordt en de doelstelling om in een koolstofarme economie te hebben in  2050. Dat betekent dat er overgestapt moet worden van een afval producerende economie naar een circulaire economie. Dat er niet enkel naar de energiesector moet gekeken worden , maar naar emissiereductie in alle sectoren. Dat ook heel de transportsector koolstofarm moet gemaakt worden.

Hans Bruyninckx verwittigt verder dat het niet meer volstaat van bestaande toestellen en infrastructuur meer energie efficiënt te maken. Die piste voor emissiereductie heeft haar limieten bereikt. Er zal een transitie nodig zijn naar een ander maatschappijmodel. Een stille vingerwijzing naar het nog steeds  commercieel competitief denken waar heel het regeringsbeleid van doordrongen is.

 Rekenen op vrijwillig engagement en smijten met subsidies….

Om de emissiereductie te halen rekent de regering op het engagement van de lagere overheden en op engagementen van bedrijven en andere organisaties. Al meer dan 230 zulke engagementen werden opgetekend. Als die uitgevoerd worden betekent dat tesamen een emissiereductie van 6 miljoen ton CO2. Niet mis, want dat komt overeen met circa 9% van de huidige emissie van Vlaanderen.

Minister Schauvliege had 300.000 euro aan prijzen voor initiatieven van lagere overheden als gemeenten en intercommunales. Per provincie kregen 2 van hen elk een prijs van 30.000 euro.

Dan volgde een show van alle ministers, hetzij per video, hetzij in levende lijve. Waarbij zij allen beloofden als overheid het goede voorbeeld te geven en aan energiebesparing te doen in de overheidsgebouwen en zonnepanelen te plaatsen. Meest opvallend was de minister van “werk en innovatie”, Philippe Muyters, die voortdurend sprak van subsidiëren van de innovatie.. Zo zouden onze bedrijven competitief blijven.

 Energieplan en ruimteplan… maar over mobiliteit en transport???…

Dat het klimaatprobleem alle sectoren beslaat wordt stilletjes aan ook bij de regering duidelijk. Terecht wordt de ruimtelijke ordening aangehaald. Minister Bourgeois beklemtoont dat het ruimtelijk plan niet gewoon betonstop is, maar een verdichting van de woonkernen en uitsparen van 72 % van het Vlaams grondgebied als ruimte voor landbouw, natuur en water.

Minister Bart Tommelein meldt zijn energieplan Vlaanderen en noemt het een stroomversnelling. Hij wil tegen 2020 6,4 miljoen zonnepanelen geplaatst hebben. Hij toont een filmpje met reeds toegezegde investeringen. Hij roemt ING, BNP-Probas-Fortis en B-post banking, die beloven energieleningen te verstrekken aan minder dan 2% intrest.

Mobiliteit en transport? Een paar keer wordt de ‘modus shift’ geroemd. Tegen 2020 zou 40% van de mensen te voet, per fiets of met het openbaar vervoer naar het werk moeten gaan. Hoe dat verwezenlijken? Geen enkele zelfkritiek over de drastische besparingen en afbouw van het openbaar vervoer dat er was.

 Een Goed Nieuws Show, van en voor het bedrijfsleven…

Minister-president Geert Bourgeois zal het meermaals herhalen in zijn speech: hij rekent op alle krachten in de maatschappij en hij noemt ze op: de overheid, de onderzoeksinstellingen, de financiële instellingen en het bedrijfsleven… en jullie, de burgers, voegt hij toe. De ‘burgers’ worden benaderd in zoverre ze kapitaalkrachtig zijn en mee kunnen investeren. Het ‘bedrijfsleven’, dat zijn de directies, de CEO’s … We hebben sprekers gehoord van ING, van Arcelor-Mittal, van Lidl, van Alpro, van Engie,… Niemand van de vakbonden. Nochtans zijn zij de vertegenwoordigers van meer dan 3 miljoen arbeiders en werkers, die uiteindelijk de transitie naar een koolstofarme maatschappij zullen verwezenlijken. Als je hen niet meehebt, dan zit je verkeerd…

 Protest tegen gebrek aan participatie

Aan de ‘ronde tafels’ van de ministers hebben geen middenveldorganisaties deelgenomen. Zeker geen vakbonden. Sommigen prezen deze top toch vooral als een antwoord op het Trumpisme in de wereld. Hoe beperkt ook in engagement, het is meer dan er voor.

De organisatie Climaxi protesteerde eerst buiten aan de ingang met een spandoek “Niets doen lijkt het nieuwe groen” . Daarna verstoorde zij ook een beetje de speech van minister Schauvliege, die zij de ‘greenwash award 2016’ overhandigden. Zij heeft de mond vol over klimaatengagement, maar doet regelmatig het verkeerde, zoals tweemaal aan dezelfde firma Essers toestemming geven om bos te kappen.

Wiebe Eekman, 2 december 2016